Wi-j d’n Habsburgse keizer Josef II um en naobeej 1782 ’n verordening losleet op zien totaal riêk, kosse zich neet inbieële det det in Wieërt tot ’n zinspruuëk zoeëj leî-je. Asze in Wieërt namelik zégke “Hae ligktj oppe Muuëleport”, of “Ze hebben ‘m nao de Muuëleport gebrachtj”, dan bedoele ze daomej dette dao ‘ne maeter deep oonger d’n aerd ligkt de peêrike te ammezieëre en dejjen ‘m inne stad noeëts mieër tieëgekotj. Dae Josef namelik, hieët toendertiêd verordenieërtj det alle kêrkhuuëf nao boete de stadsmore móste verhoesj waere, en Wieërt huuërdje beej de ieërste stieëj di-j det doeërveurdje oppe Muuëleport, want det loog zjuust boete de stadsport. (Wéjje wul: zjuust vörbeej kefee De Wacht en dan langs “Pasbuiten”). Allewiel és dae spruuëk in óngebroêk geraaktj, umdetter völ mieër kêrkhuuëf beej zeen gekaome en ouch lang neet edereîn mieër oonger d’n aerd wiltj wachte op “de dag des oordeels”, mer zich lutj opstoeëke.
En zoeë gieëget mét mieër wuuërd. Vraogtj e jonger emes ’s waat ‘ne poompsteîn és en hae zal uch loeëtig aankieke en neet wieëte woeëje ‘t oeëver hetj. ‘ne Poompsteîn bestieët neet mieër. En net zoeë mîn vingdje vandaagd’ndaag nog êrges ’n lôlstoeëf mét aomerte. Det woor e klein stuuëfke mét glujjendje houtskoeël. En ge kuntj ouch al neet mieër nao ’t véssersméske. Weem weîtj nog? ’t Woor ’n kort soondes méske zoonger preek beej de broen paters smêrges um vief oor of half zés. Dao koszje aan eur soondese plicht voldoon vuuërdejje bevuuërbieëldj métte bös van de Lange Sjeng (Kupers) ‘nen daâg nao d’n Drachenfels in Pruusses góngtj. Nao ’t méske stóng dan de bös beej ’t paterspörtje uch op te wachte. Want ajje op zoondig neet nao kêrk góngtj, haadje zundj gedaon en det mószje uch gaon beechte.
Doeër verângerendje ti-jje, verângertj dus ouch oeës taalgebroêk. Vuuërwêrpe waere aojerwéts en verdwiêne, gezagdjes zeen neet mieër van towpassing en huuërdje dus nêrges mieër. Hieël logisch, mer toch jaomer. Ich prebieër dao wat van vast te haoje, neet umdejje di-j wuuërd weer mótj gaon gebroêke, det kân déks neet, mer um ze vast te légke inne memorie en oeës kîndjskîndjer later kunne vertélle: “Mien gruuëtje zoot nog in eure praos mét eur slufkes aan oppe lôlstoeëf”. Daobeej hölptj ’t serieke teîkeninge woeëmej ich de wuuërd aanschouwelik heb gemaaktj. En di-j kujje beej mich koupe.
Waaje neet in ’n teîkening kuntj vânge, és ’t vertrowwe in geistelikheid en oeëverheid waat tot kort nao d’n oeërlog in zwang waas mer daonao rap aafbrokkeldje. As klein wécht glofte ve d’r toch heilig in dejje, ajje de Blasiuszeîngel haatj gatj, gein kaelpien mieër zoeëtj kriêge? En gein galstein ajje d’n heilige Stephanus aanreeptj. Step-hannes, zagt mie vader. Asj zoeë gewaesj zoeëj zeen, haaj ‘t kattelieke deîl vanne bevôlking sinjiefiekânt gezónder mótte zeen, as de ângers-dînkendje. En haaj dae groep geluîvige ouch völ minder verloeëre, want dao haaje ve d’n heilige Antoeënius vör. En Gertrudis (Truj op z’n Wieërts) heel uch de moêze oet de koeëj. Mer ge hooftj d’r gein studie aan te bestieëje um te wieëte det goodgeluîvigheid ouch e gelouf és, mer dejje d’r gein böl mej opscheetj. En nog minder ajje politici gluiftj. Des zoeë zieëker as ame inne kêrk.
A M E N !
© Frits Weerts / Bullseye Publishing
Boek Stamtäöfelke kopen
’t Book es te koup beej de bookhândel (Bruna, Primera), de oetgaever Bullseye Publishing en beej Frits zelf (bestelle via e-mail) vör de priês van 24 eurokes.
