Vandaagdendaag waerdje schael aaangekieëke ajje int oeëpenbaar dörftj te rouke. Det waas vreuger wul ângers en woeëjdje d’r zoeë joonk muuëgelik mej beginne um ouch wat te tuîne. Aan de stamtaofel zitj Jan van Zjef van Zjang van Seeli-je Kuuëbke (Salmans) dae mét e kammeräödje zien ieërste segrèt kocht beej Merie van Pietje Kamp. Det verhândeldje de segrètte los vör 5 cênt per stök. Det mochtj neet, mer waat zoeëjtj. Di-j hockiedje ’t mét ziene krómme vînger oeëver de matglaze toeënbank. Dao haatj behuuërlik winst aan, want e pekske Cross van 20 koszje mer 80 cênt. Raekentj mer oet! Mer det haaj Jan toen neet inne gate. Zoeë waasj ouch mét Fun dae dao mét vrung en z’n ieërste segrèt stóng en gein zwieëgelkes haaj. Ze dörfdje ouch geî veurke te vraoge aan groeëte minse, want snoeëterkuûke mochte neet rouke. Mer toen haaje ze e good gedacht. Ze schuufeldje óngezeen de statterkêrk in, richting Maria-altaor woeë altiêd devotiekerskes bördje. En det waas krek waat ze vandoon haaje. Ze stoeëke de fik in de segrèt, mer toen krieëg Pjaer de köster (Stultiëns) eur inne gate. Te laat! Hae ridzje eur de segrètte oet de hang, watszje eur um de oeëre en joog ze d’n têmpel oet. Tju! Nog niks te rouke.
Ouch opt kleezje mochte de studênte nog neet rouke, dus asze ’t waal woeëje mósj stiekem gebuuëre. Noow wore d’r aanne zi-jkânt vanne groeëte koêr (waat noow ‘t Kleezjeplein és) ’n ri-j schiêthuuskes. En ajje dao-op zootj, koszje stiekem pave. Dus as zoeë’ne pavert van ’t huuske aafkwoom, wapperdje hae e paar kieër flînk métte duuër op-en-nieër um de rouk te verdriêve. Mer surveillânt “Schatje” (prefesser Van ’t Hart) meindje det ze det dieëje um de poepstânk oet de boutkiet te verjage.
Op latere laeftiêd stóngtj sjieker um piêp te rouke. Mer ajje det neet tegooj dieëtj, leep uch doeër de piêpestieël d’n toter inne moond en blieëfdje aant tuffe. Ge mósj ’n piêp aaf laote keule, vuuërdejje ze weer oppernoets stopdje. Daorum haaje piêproukers ‘ne piêperék mét verscheî-je piêpe. “Het is geen man, die niet roken kan” , stóng dao gemeinlik op. De piêp kos uch oetgaon ajje neet d’r aan troktj. Mer ge kosj ouch zèlf de piêp oetgaon. Mer det dooje leever neet. Dan roukdje ’n zwaor piêp. Ge kuntj dao-entieëge waal in ’n smaal piêpelaaj terechtkaome, mer dan staoje in ’n deêpe, mer smaal kefee wi-j de Hermeni-j en des baeter.
Ajje neet woeëtj rouke en toch de tebaksmaak in eur menazieklep woeëtj hebbe, koszje rölkes proemtebak koupe. Spesjaal mét smaekskes gesausj en woeëje op mósj knoûwele um ’t bittere vanne tebak te preuve. Ge zeetj ze allewiel neet mieër: mennekes mét e pruumke inne moond. Mer good ouch want di-j blieëve aant tuffe. Ouch oppe straot. Dan zoogdje oeëverâl van di-j broen plek oppe stoep. En di-j kaerels di-j det dieëje, stoonge op eur aojere-hangplek te aojore en te tuffe. Oppen hook beej Café Centraal (noow ANWB) waas de stoep tezégkes broên. Ajje thoês proemdje haadje ‘ne kwispeledoeër noeëdig. Det waas e kumke waaje beej eure praos mét eur veut oppe lôlstoeëf naeve de kwizzenjaer haatj staon en woeëje eure tebakstuf in kosj spi-jje. Geoefendje proêmers koste feillos e klödderke spi-j in det pötje mikke woeëbeej ze zich âmper vuuëroeëver boeëge. “Pst” waas ’t énnige waaje huuërdje.
© Frits Weerts / Bullseye Publishing
Boek Stamtäöfelke kopen
’t Book es te koup beej de bookhândel (Bruna, Primera), de oetgaever Bullseye Publishing en beej Frits zelf (bestelle via e-mail) vör de priês van 24 eurokes.
