Wi-j ich nog e klein mènke woor, stong ich met miêne groeëte broor Piet int duuërsgaat nao boete te gape. Zoeë mer uige weem d’r zoeë-al langs kwoom stevele. Dao kwoom ‘ne mins aan, ‘ne kop kleiner as miê broor en ‘ne dikke doonkele baard. Hae tukdje effe, kieëk os aan en vroog: “Gaoje mej d’r eine pakke?” Ich schrók, mer miê broor zagt: “Nein, Bertus, vandaag neet”. Toen ve weer in hoês woore vroog ich: “Weem woeëj dae gaon pakke?” “Neeme”, lachdje oeës Piet, “Det waas Bertuske Luis, en dae woeëj d’r eine gaon drînke oppe-n hook beej de Wacht en dan hoeëptje déjjae d’r eine gaeftj”. Schoeën taalgebroêk hé? De plies gieëter oeëti-jje ouch wul ’s eine pakke, mer dan gaon ze neet nao Joep vanne Wacht. Di-j hebbe ’n ângerster taalgebroêk, schientj.Dé’s toch gek met oeës Wieërter taal. Vuurbieëldje?
Ajje zegktj: “’t Paerd oppe stâl”, dan stieëter éín paerd binne. Mer ajje zegktj “DE paerd oppe stâl”, zeent d’r opeins mieër as éín. Vae gebroêke ’t meervoud “paerde” neet. Mer woeërum det det paerd OPPE stâl stieët en neet DR’IN weit ich ouch neet. Oppe stâl kan eigelik allein de schummel van Sinterklaos gewaere. Ajjet gluiftj.
Nog schoeëner: éín letter kan ’t verschîl make tösse ein en mieërdere. Kow en kuj, bevuurbieëldj. Kowwe zejje neet. Ge kuntj ein moês hebbe, mer ouch völ muus. Gein moêze. Bakker Trienekes leet soondessmêrreges neet eine hoond oet, mer twîntjig hundj. Hoonde weûrt neetgezagdj. Waal hung. In ’n bos stieët neet eine boum, mer waal völ buim. Boume, zegkdje neet. Waal ajje wat aant bekalle zeetj. Of aant kaarte: dan dooje nog ‘ne boum.
Ânger schoeën oetspraoke: “Hae zoog de zoog zoge”. En “Doeër, ich gaon doeër de duuër doeër”. Of: Di-j gekke vlaaj löptj met eûr proêmevlaaj dalik nog doeër di-j kowwevlaaj. Oeëver dit soeërt taalgebroêk kujje ouch lekker stechele. Leefst beej ‘n pötje beer. Met Herman Linskens z.g. (zoeën van de Linge van Lânskes = de Lange van Linskens) koszje op hawwe-n aaf dao-oeëver oeëverhoup ligke. En neet good akkedieëre. Zoeë lieëk det teminste. Mer as de gebreûrs Linskens iets oongerling oeëverlagte, waasj altiêd zjuust of ze ruzing haaj en vloeëge de schêldwuuërt en vloke oeëver en wieër. Ajje beej eur inne Piependje Pörs (drökkeri-j) mosj zeen, verwachdje ge eeder memênt det d’r bloompöt of getuûg doeër de locht zooje vleege. Zoeë nöt koste di-j op deindânger doon. Mer det waas eur eiges opgebawdj immetsj (imago), waat ze opveûrdje aster eeme binnekwoom. Moêlemaekers! Mer Herman waas ‘ne purist op dialekt taalgebroêk. Van d’n aoje stêmpel en um d’n nondedju neet beejgaeve. Mette voêst oppe taofel. Ich haaj kompassie met ‘m toenne op latere laeftiêd bekans blîndj en douf woor. Ge kosj neet mieër met hem lekker zitte te tagke oeëver oeëze schoeëne Wieërter kâl.
Bevuurbieëldj oeëver wuuërt di-j twieë beteikenisse hebbe. As ich ‘t heb oeëver ‘ne stoeëflap, zeen ich ’n lekker stök vleis in de stoeëfpan ligke en luiptj mich ’t water al inne menazieklep. Mer as mien vraw ’t hieët oeëver ‘ne stoeëflap, kan ich dae neet doeëre kael kriêge. Toch zeen ve allebej met ‘ne stoeëflap doondje. En waat tûnktj uch van ’n proem? Ich lös oeëti-jje gaer ’n proem, mer ich moog d’r ouch oeëti-jje neet aan zitte. Snapdje?
© Frits Weerts / Bullseye Publishing
Boek Stamtäöfelke kopen
’t Book es te koup beej de bookhândel (Bruna, Primera), de oetgaever Bullseye Publishing en beej Frits zelf (bestelle via e-mail) vör de priês van 24 eurokes.
