Stamtäöfelke aflevering 1: Waat waas ’n stamtaofel?

De stamtaofel in ’n kefee waas ’n bienao heilige plek inne kroeg woeë dejje neet zoeëmèr aan kosj gaon zitte. Want owieë aster emen ângers op eur plaats zoot!  D’r zote allein de vaste stamgaste aan en ajje genuuëdj woeërtj d’r beej te kaome zitte, waas det ’n hieël ieër. Eder kefee haaj wul zoeë’n taofel, woeë-aan mieëst wat aojer hieëre (of gewoeën men) zote. D’r waas gein verplichting um d’r aan mej te doon, mer ’t góng op basis van kammeraodschap en gewuuëndje. Ge kindje de kastelein en hae kindje uch met naam en townaam en bracht óngevraogdj ’t drênkske waat dejje woeëtj hebbe. En as dejje métte kop nao ‘m knikdje dan brache uch ‘ne nowwe.

D’r woeërte allemaol serieuze zake besproeëke totdet de aoje klaore of de pîlskes begoste te wêrke, waat dejje dan ouch aan ’t stumvolume en de lachbujje kosj huuëre. Zoeë góng mieëstentieds de serieuze kâl en de lôl in deîndânger oeëver. D’r hóng tieëge daen tiêd ’n dikke roukgerdien boeëve de taofel en de assebak waas tezégkes vôl.

Allewiel zeeje det neet mieër. D’r stieët mieëstal wul eín groeëter taofel inne zaak, mer de heiligheid van de stamtaofel és d’r hieël vanaaf. D’r zitte oeëtti-jje zelfs wichter aan te spuuële! Noow vraog ich uch toch! Ouch vröllie zitte d’r aan, mer dao heb ich eigelik niks op tieëge. Di-j kalle en drînke al aevehaard mej. De roukgerdien és verboeëje en de minse van allewiel drînke geîne aoje klaore mieër, mer make de kuuës oet hóngerte soeërte beer vanne tap of oet ’n fleske. Ich heb ’t hóngsgelök det ich nog twieë stamtaofelmiddege inne waek heb mét ’ne min of mieër vaste kern en wat wisselendje gaste. Op z’n aojerwéts weurtj dao de gemeindjepolitiek, de verkieërsprobleme, zikdjes en de towstand inne werreldj rigoreus doeërgenoeëme en bepaoldj wi-jtj wi-jjer mót. En zoeë huuëret zich !  De kastelein és noeëts wiêt ewég, want dae hevve déks vandoon.

In de schriefselkes in dit bukske, wil ich herrinneringe oet miêne kîndjertiêd en dae van mien laeftiêdgenoeëte opschriêve um ’t vast te légke. Juust wi-j dejje aanne stamtaofel, wi-j aojer dejje waertj, ammèr mieër oeëver vreuger begintj te kalle. Det és inherênt aanne laeftiêd. Mien vader és al lang gelieëje gestôrve, mer toch woeëj ich dae nog van alles vraoge oeëver d’n tiêd van vreuger. En waat hétj vreuger?

Mien oma zaliger gedachtenis van mooders kânt wist mich in de jaore 40 van de vuuërige ieëw nog te vertélle det eur mooder vertéldje oeëver seldaote van Napoleon di-j trökkwome oet Rusland. Noow mójje ’s kieke wi-j rap alles gieët.

Daorum schrief ich noow op waat mien wichter mich zoeëje hebbe wille vraoge as ich al 20 jaor doeëd bin. Ich hoeëp, geachdje laezer van miêne laeftiêd, det uch doeër mien schriefselkes ouch nog van alles te binne schutj en dejje d’r met plezeer aan dînktj. Ich bin van ‘39 en dus nog vuuëroeërlogs.

En vör de jónger laezers: laotj eur kîndjskîndjer dit laeze, zoeëdet ze wieëte wi-j vae gelaefdj hebbe. Oonger ’t motto:

Wildje d’n tiêd van allewiel begriêpe, mójje d’n tiêd van vreuger kinne!

© Frits Weerts / Bullseye Publishing

Boek Stamtäöfelke kopen
’t Book es te koup beej de bookhândel (Bruna, Primera), de oetgaever Bullseye Publishing en beej Frits zelf (bestelle via e-mail) vör de priês van 24 eurokes.