Vreuger góngdje um mêlk, ejkes, greuntjes en zoeë-âl de boor op. Supermêrrendje wore d’r nog neet en vör koffie, sókker en det soeërt waar góngdje nao ‘ne kleine kruideneer zoeë-wi-j Nelleke Nouwen inne Maasstraot bevuuërbieëldj.
De aojer minse aan oeës stamtaofel kinne dao nog oeëver mejkalle.
Aerpel kochdje beej de boor, en dae brach uch di-j mét paerd en ker tegeliêk vör d’n hieële wîntjer. Los gestortj in de keule, mer vorstvrî-jje, kêlder. In daezelleje kêlder loge ouch de ster-appele en de rebawwe en stoeëfpaere, netjes op houtere schape. Ouch beej de boor ingekochtj vör d’n hieële wîntjer. Ajje d’r van góngtj aete, mószje ieërst de slechtste d’r oet zeuke. ’t Gevolg waas dus dejje d’n hieële wîntjer aangetasj fruit ootj. En aan de aerpel zote peême. Allewiel légke ze d’n appel al trök asse meîne detter e plekske op zitj.
Ouch greuntjes en fruit kochdje in ’t groeët in um te wecke. Zieëker kni-jboeëne, roeëdmoos en êrte, want di-j lete zich good inmake. Beej völ hoêshaojes waasj dan ouch de gewuuëndje um di-j greuntjes in d’n ougsttiêd per zak van 25 of 30 kilo te koupe. De boor kwoom ze mét paerd en ker aaflevere. As de greuntjes geleverdj woeërte, móste alle gezinslieëje opdrave um mej te kaome hêlpe de boeëne of êrtjes te pelle. Eigelik waas det ’n plezeêrige bedoning, want ’t hieël hoêshaoje zoot gezellig roontelum de taofel de schale van de vruchte te scheî-je. Of roeëdmoos te sni-jje. Mieëstal oonger gezellige kâl oongereîn, mer in hieël erg kattelieke gezinne woeërt oongertösse ’t österke gebaejdj. Det gebuuërdje oeëveriges in völ hoêshaojes edere daâg nao ’t aovendj-aete. Aanne stamtaofel zote d’r woeë ze oonger ’t österke-baeje zelfs gekneeldj aan ‘ne stool zote. Mer de vuuërbaejer kos neet mej de greuntjes zuûver make want dae móst de krölkes van ’t österke doeër zien vinger laote glippe. Stéltj uch vuuër dejje e weesgegroetje tevöl of te weinig zootj baeje! Toen meindje edereîn nog dejje mét prevele van gebedjes d’n hieëmel kosj verdeêne.
Det de kelder vôl weckglaze stóng waas vreuger hieël gewoeën. Di-j haadje haard vandoon vör de wîntjervuuërraod. Beej Paquay of Grein of Boonen kochdje di-j glaze en de beejbehuuërendje stieke. En de weckkieëtel koszje beej de Booreboond koupe.
Mooders en oma’s wore daag lang bieëzig um di-j greuntjes te verwêrke. Wasse, inne glaze doon, zaot d’rbeej, stiek d’rum, déksel d’rop en dan inne kieëtel mét ’n stieëvige klem d’rop. D’r gónge 6 of 8 glaze in ‘ne kieëtel dae tot boeëve de glaze gevöldj woeërt mét water. D’r stoeëk ‘ne thermomaeter in ’t water zoeëdejje de tempereteur inne gate kosj haoje. Oppe kwizzenjaer of op ’n apaart viêfpoeëtsgaaskomfoor woeërt ’t water aanne koeëk gebrachtj. Nao aafkeuling góngtj métte glaze de kêlder in. Mer owieë as tössedoeër ‘ne stiek góng lieëke en d’r locht int glaas kwoom. Dan mószje hals oeëver kop zoeë’n literglaas greuntjes beej ’t aete opmake. Det mószje dus d’n hieële wîntjer inne gate haoje. Zoeë’ne stiek waas dan niks mieër waerd, mer deendje nog good um de zök um ’t boeëvebeîn van vröllie op te haoje. Aszezich deep bókdje, koszje det zeen. En de jóng koste dao ‘ne schoeëne katteprûl mej make en keêzerkes op doêve aafscheete. Dao zeen ouch völ roête mej gesneuveldj.
© Frits Weerts / Bullseye Publishing
Boek Stamtäöfelke kopen
’t Book es te koup beej de bookhândel (Bruna, Primera), de oetgaever Bullseye Publishing en beej Frits zelf (bestelle via e-mail) vör de priês van 24 eurokes.
