Een warenhuis in Rusland blijkt een eeuw geleden gebouwd door een Weertenaar. Charles Scheefhals bouwde ruim een eeuw geleden Ruslands eerste moderne warenhuis liet bouwen.
Scheefhals, die in 1892 in Weert met Maria Kneepkens trouwt, blijkt een Ruslandvaarder. Na de liberalisering in de 19e eeuw door tsaar Alexander II vertrekken veel rijke investeerders uit Nederland naar Rusland. Ook Scheefhals met zijn vrouw en hun drie kinderen Franz, Maria en Jeanne. Scheefhals is een zoon van een boekhandelaar die van Den Bosch naar Antwerpen verhuist. Rond 1890 wordt Scheefhals door zijn oom Stephan Esders aangesteld als directeur van een van Esders’ warenhuizen, in Brussel. De winkelketen breidt uit naar Rotterdam, Wenen, Berlijn en Breslau en in 1904 ontstaat het idee een zaak in Sint-Petersburg te openen.
Bij de Rode Brug in Sint-Petersburg wordt eerst flink gesloopt om ruimte te maken. In de zomer van 1906 wordt de eerste steen gelegd (zie foto boven) voor het Esders en Scheefhals Grands Magasins au Pont Rouge. Architect Vladimir Lipsky heeft het enorme jugendstil-gebouw ontworpen dat vier verdiepingen winkelruimte heeft en een vijfde verdieping als privéwoning voor de familie Scheefhals. Een 29 meter hoge hoektoren met een spits van glas en staal markeert de ingang van het gigantische mode- en kledinghuis.
De zaak opent in 1907 en vooraanstaande Russen als keizerin Alexandra Fjodorovna en haar raadsman Raspoetin zijn klant. Mede door de schaarste vanwege de oorlog maakt Scheefhals in 1916 omgerekend 3 miljoen euro winst. Aan de voorspoedige jaren komt abrupt een einde als Lenin na de revolutie van 1917 alle bezittingen confisqueert.
De familie Scheefhals raakt winkelpand en voorraad kwijt. Totale waarde omgerekend: 39 miljoen euro. Miljarden hebben de Russen onder Lenin ingepikt en tot op de dag van vandaag lopen die vorderingen nog. Scheefhals naaide geld in de kleding van zijn kinderen toen die uit Rusland vertrokken maar toen dat werd ontdekt is hij opgepakt. Hij moest een flinke borgsom betalen en na vier maanden cel is hij uiteindelijk met een slee door Finland naar België gevlucht. Het warenhuis staat inmiddels als onderdeel van het historisch centrum van Sint-Petersburg op de Werelderfgoedlijst van Unesco.
Carolus Wilhelmus Henricus Scheefhals (1869-1950) huwde op 27 september 1892 met Maria Florentina Kneepkens (1868-1949). Hij was Ridder van het Heilig Graf,
Drager van de Gouden Palm der Belgische Kroonorde.
Charles en Maria Scheefhals-Kneepkens vestigen zich op de hoek van Stationsstraat en Boermansstraat in Weert waar ze nog zo’n dertig jaar antiek verkopen. Het familiegraf van Scheefhals – Charles sterft een jaar na Maria in 1950 – ligt naast dat van ontginningspionier (Bolle) Jan Henderiks in Altweerterheide. Op de plek van hun pand in Weert verschijnt in 1950 Van Erp. Toeval of niet: het eerste grote warenhuis van Weert. Later zat er de Aldi en nu is het pand vervangen door nieuwe appartementen.
Tekst: Dagblad De Limburger | Pieternel Kellenaers
