Stamtäöfelkes aflevering 49: Met ’t kuuske oppe-n êrrem heivers

Foto oet “Limburg in beeld”1928 ”Ich heb ’n bag gekochtj!”

Nein, dit heb ich neet mieër mejgemaaktj, dejje beej AH nog ’n vörs vêrrekske kosj koupe. Schienbaar in ‘ne tiêd detj, ajje e koetje inne bakkes haatj, of zelfs ’n piêp, gein blamaasj woor. De mins met ’t stûmpke segaar kiektj met ’n smörft van: “Weem deût mich det nao”. Dae lînks naeve ‘m moog (deenk ich) mej speenvêrreke gaon aete en di-j ânger staon perkântig te uige met ’n fasie van: woeë deute’n ’t van. ‘t És wîntjer en daorum hebbe ze ammaol ‘ne dikke pertezu aan en d’n das um. De hang hebbe ze gemeinlik ’t hieël jaor doeër inne tés, want dan hebbe ze d’r wieët van woeë ze oethânge en hoove ze ze neet te zeûke. ’t Kuuske schientj d’r kontênt mej te zeen. Net offe lachtj. Mer det dieëje kuze altiêd toen eur nog neet de kluuëtjes en ‘t krölstêrtje laevendj aafgesnieëje woeërte.
Neteûrlik hieët Appie Hein noeëtsneet laevendje vêrrekskes vör kilopriês inne aanbeejing gatj. Mer oppe foto weûrtj waal duudelik det vreuger vêrrekskes per stök verhândeldj woeërte en in ’n kotje achter de bedoning de kuuëke-aafvâl en de kräötselkes van ’t oeëft um moste zette in kermenaaj, hieëskes en hérste. In Wieërt oppe vêrrrekesmêrrentj woore ’t de minse van Koeke-Lies (Claessens) di-j beej de Roeëje Matjeu (Kneepkens ) vuur de duur in di-j bagge handeldje. In d’n tiêd van de foto (1928) dajje d’r neet aan dejje dit kuuske aant spit zootj braoje. Dae most in ’n paar maondj völ mieër kiloos oplevere. Zundj um dae noow al te slachte! En zoeë-n bieësje haatj alzelaeve baeter in ziên hok, met oetlaot nao boete, woeëtj zich inne toter kos schörrege, as de spekprodusênte di-j allewiel met doêzendje in eîne stâl deindânger oet vervael en waersigheid de stért loupe aaf te biête. Méhjéh, ti-jje verângere en ouch di-j kuze wieëte neet baeter. Vae (de aojer ginnerasie) waal? Dao prakkezieërich wul ’s oeëver oongertösse  det ich ‘ne alikke  vêrrekeskop in huitkieës umtoûver..
Mer neet allein de vêrrekesmêrrentj es verângertj. Allewiel oppe saoterdesse mêrrentj waandje uch inne supermêrrent.  Sjieke greuntjestênte woeëje beej volle gaas en oonger druuëg eur waekelikse vitamine-aanvölling kuntj koupe. Ich deenk wieëmeuïg trök aanne tiêd det de boore zelf nog ’n plaetske oppe mêrrentj haaje. Met de aerd nog aanne moeëre enne aerpel in ’n sûmpel houtere kisje. Gein opgepoetsj glaad bölke van kappes moos of roeëdmoos, mer met alle blaar d’r nog aan. De boeteste blaar goonge d’r pas vanaaf as de koeël verkochtj waas en woeërte dan op einen houp gegoesj. En det waas geinen aafvâl! Um de nondedju neet. As de mêrrentj op ’n indj leep, kwoome d’r kaerels en wiefkes di-j blaar en ânger oeëvergeblieëve greuntjes en fruit oplooje op eure bakfiets of ’n fietsekerke. Ich weit nog van ’n vrowke det oppe Muuëleport achter de Kruuskapel woeëndje en met ’n kèrke op twieë raar eedere zaoterdig ’t oeëverschot oppe mêrrent op gong laaje vör zien knien, di-jtj achter ziên oongerkaome in ’n paar koeëje fokdje. Zoeë-ne mêrrentj zeeje allein nog in Bêls en Frankriêk. En dao gaon ich gaer nao tow, ouch al umdet de variejasie völ en völ groeëter es. In Wieërt es d’r gein verschîl mieër tösse mêrrent en supermêrrentj. En dao gieëte aan kepot!.

© Frits Weerts / Bullseye Publishing

Boek Stamtäöfelke kopen
’t Book es te koup beej de bookhândel (Bruna, Primera), de oetgaever Bullseye Publishing en beej Frits zelf (bestelle via e-mail) vör de priês van 24 eurokes.