Stamtäöfelkes aflevering 50: ’t Kruûske int bos

’t Kruus van Wullemke Smieëts ©fritsweerts

In de molsbieëreplöktiêd (waat e woeërd!) bin ich as wecht al inne Wieërter bosse gekaome. Toen heb ich al ’n houtere kruûske gezeen waat dao nieërgezatte waas vör ‘ne mins dae op di-j plek gestôrreve woor. Later es det vervânge doeër ’n schoeën smieëdiêzere kruuske met opschrift. Ich deenk detjer nog stieët, want ge kuntj d’r neet mieër beejkaome umdetj binne de aafrâstering van de edelherte stieët. En dao mooje neet kaome. Op ’t kruuske stieët de tekst: “Bid voor de ziel van de zaliger Wilhelmus Smeets weduwnaar van Elisabeth Kranenbroeck geb. te Weert .. nov 1842 en op deze plaats plotseling overl. 19 sept 1916”. Dés dus ’n dikke ieëw gelieëje!  Wi-j ich dao jaore hèr nog ’s naevedoeër leep maakdje ich dao oongerwieëges ’n gedichtje op.

Wullemke Smeets, d’n êrreme kloeët,
Vong op dieës plaats inins d’n doeëd.
Midde in ’t Wieërter Bos
Leet ’t laeve hem plots los.
Al zeûkendj hebbe ze-n-um gevoonge
En leëte ’n träönke wi-j ze bi-j ‘m stoonge.
’n Kruuske seertj sindsdeen dae plek
Woeë völ minse langs kwaome, dék.

Wullemke es allang beej Slivvenhieër
Want elke passânt baedj eêders kieër
Vanaaf 1916 tot in dieëzen tiêd:
“Hieër, schêldj ‘m al z’n schöldje kwiêt”.
Daorum esj neet gek, int bos te stêrreve
Um zoeë d’ieëw’ge zaligheid te verwêrreve?

Mer in ’t Wieërter bos (waat in Ni-jwieërt ligktj!) es mieër historie te vînge. Waat dînkdje van ’t pieëlke van Potdommes Pier? Ich wandeldje met ziêne kleinzoeën, Hârrie van Toeën van Potdommes Pier (Timmermans) jaore gelieëje doeër de Wieërter bos toen hae zagt: “Heej dieëj miên opa puûst oet”.  En later aanne stamtaofel wiste ze dao ouch vanaaf. De minse goonge indertiêd de bosse in um van eikebuim takke te zaege vör ‘ne schöppestieël, de greesel of de schoefel, of vör de geit aan d’n tujjer. En ajje ‘ne lange aantroftj: vör de spinnejieëger.  Haadje d’r völ, dan koszje de wej d’r mej aafzette. Klein takke woeërte tot mötterte geboonge woeë ze ’t bakkes mej stoeëkdje. Eike-hakhout zagte ze. Mer de puûst van di-j buim wore indertiêd ‘ne enerzjiebron van jewelste. Dao stoeëkdje ge de kwizzenjaer en de stoeëf mej. Mer ge mosj ze waal oet d’n êrd zeen te wuistere. Met de schöp moszje roontelum zoeë deep grave dejje met de groeëte haaks aanne zi-jwortels kosj kaome um ze doeër te hakke. Ajje det gedaon haatj moszje gaon vrikke tot de poêst gong wiggele. En ajje dao ‘ne komaaf aan haadj, moszje um nog oppe kér zeen te kriêge en ‘m op hoês aan te vare. Dan woordje ‘ne halve daag wieter!  Mer toês woordje nog neet klaor. Wi-j krieje dae poongel zoeë klein dejje-n ‘m inne stoeëf kriegtj? Ieërst met de haaks in groeëf stökke en dan mette hieëp tot knep. En det dieëj dae Pier. En hae waas neet de ennigste. Ajje uch troetj um inne Wieërterbos doeër alle struuk hieën te schravele zoonger te stroêkele, dan kojje oeëveral klein koêle tieëge, deks al towgegruudj met duuvelsklaw of brieëme woeë detze vreuger puûst oetgedaon hebbe. En zoeë voonge vae, Harrie en ich, nao dik hoongert jaor, ‘t pieëlke van de poêst van Potdommes Pier. Dé’s toch ouch geschiedenis??????