1895 – het arme mannenhuis ‘Groot Kwartier’

Detail foto

Het grote pand op de foto is waarschijnlijk het ‘Groot Kwartier’ een arme oude mannenhuis. Het ligt tegenover de Binnenmolen in het Molenstraatje (op de hoek met de Binnenwal) nu is dat de Van Berlostraat. Een stuk verderop lagen vier geschakelde huisjes die bekend staan als ‘Het Weldadig Gesticht van Willem Van Heijthuijsen’.

‘Ondanks zijn verblijf in Haarlem was Willem van Heythuysen zijn geboorteplaats niet vergeten. Zo koopt Marten van Sittard als gemachtigde van Willem van Heythuysen op 16 augustus 1635 van de Heilige Geest – of armenmeesters van de stad Weert voor 925 gulden een huis met tuin, gelegen in het Molenstraatje (thans van Berlostraat geheten) om dit huis voor altijd in te richten als een armenhuis.’

Moolenstraatje (nu van Berlostraat) dwars hierop nog een Moolenstraatje waarlangs de lage huisjes staat. Ook de stadsgracht is nog zichtbaar.

‘Ook het testament van Willem van Heythuysen, hierboven reeds genoemd, spreekt over de stichting van dit hofje in Weert: ‘Besprekende voorts hy testateur den armen der stadt Waert, daer hy geboren is, zeeckere huysinge ende erve, dewelck hy aldaer staende ende leggende heeft ende daertoe noch de somme van vyf duisent guldens aen gelde, ten eynde door middel vandien ’t voorschreven huys ende erve tot een arme oude mannen ende vrouwenhuys gemaeckt ende geapproprieert sal werden’.’  [opm Erik Werps: een huisinge met erf – en een huys in enkelvoud.].

In 1877 kochten de zusters Ursulinen de vier kleine woningen ‘Het Liefdadig gesticht van Heythuysen’ in het Molenstraatje. Het pand ‘Groot Kwartier’ werd in 1895 door de Ursulinen van het Burgerlijk Armbestuur van Weert werd aangekocht. Het was ‘een ruim maar vervallen huis’. De huidige van Berlostraat droeg vroeger de naam Moolenstraatje. Dwars hierop lag nog een (inmiddels verdwenen) straat met de identieke naam.

Bron: aezel.eu

Willem van Heythuijsen (circa 1585-1650) werd geboren in Weert, maar verhuisde al op jeugdige leeftijd naar Haarlem om zijn geluk te beproeven in de textielhandel. Samen met zijn zuster Geertruyd betrok hij een huis aan de Oude Gracht. Als koopman bleek hij al snel succesvol en hij werd een vermogend man, zoals veel Hollandse handelaren in die tijd hun fortuin maakten. Hij bezat een zomerhuis aan het Spaarne, tegenover de Haarlemmerhout en was bevriend met veel toonaangevende zeventiende-eeuwse handelaren, zoals de Amsterdammer Zacharias Hooftman.
Frans Hals, een van de meest gerenommeerde portretschilders van zijn tijd, schilderde zijn portret rond 1625 en later nogmaals rond 1634. Aan het einde van zijn leven bepaalde hij dat van zijn vermogen twee hofjes zouden worden gebouwd ten behoeve van de armenzorg, een te Haarlem (het Hofje van Willem Heythuijsen) en een in zijn geboorteplaats Weert. Het hofje in Haarlem bestaat nog steeds.