14 juni 1612: Beslag op een woning

Er is op 14 juni 1612 in de naam van de aartshertogen Albert en Isabella beslag gelegd op de woning van Peter van Bergeijck, van beroep soldaat, omdat hij zijn huis, gelegen in wat nu de Van Berlostraat is, verhuurd heeft aan een zekere Claessen Horens, alias Tuitgens.

De aanklager beroept zich op een ordonnantie uit waarschijnlijk 1584 en uitgevaardigd door de toenmalige gouverneur, monseigneur Du Bois. Deze ordonnantie houdt in dat niemand binnen Weert iemand zou huisvesten die in het buitenland woont, tenzij hij een bewijs van ‘haere regeringe (een pas) ende (van) handel (kan) thoonen ende brengen aen den officier alhier.’  Van dit alles is niets gebleken.

Peter van Bergeijck verklaart dat hij ‘sijn huijs oft camere verhuert heeft ende dat Claes Horens en diens huijsvrouw’ daar nu nog in wonen, maar dat zijn eigen huisvrouw daar ook nog woont. Peter is veel weg vanwege zijn beroep, maar komt steeds weer terug naar huis. Dan wordt de pastoor gevraagd, of hij de scholtis verzocht heeft orde op zaken te stellen en dat Claes van hier ‘soude vertrecken oft behoerlijck bescheijt thoonen van sijn Catholijck leven’.

Volgens de verweerder gaat het hier om een oekaze uit 1584. Bovendien is Claes geen vreemde. Hij heeft via zijn ouders Weerter wortels. Dit wordt door enkele getuigen bevestigd. Hij draagt naar verhouding bij aan de lasten, zoals elke andere burger.
Het belangrijkste argument ter verdediging is dat de ordonnantie in alle voorgaande verordeningen vervallen zijn door het verdrag van de Erzhertoch van Brabant ende de Staten van Hollant. De oude ordonnanties zijn vervallen ‘ende ververscht gelijck het bestant medebrenght inden xxviii en artikel. dat alle vuijtlendigers oft ingesetenen die hun vertrocken hebben bij dese oirlogen tijt connen ende moegen in haer oude woonplaetse incomen ende denselven daetelijck bewonen ende besitten‘.

Dit verhaal speelt zich af gedurende het Twaalfjarig Bestand (van 1609 tot 1621), de wapenstilstand tijdens de Nederlandse Opstand (van 1568 tot 1648) tussen de Zuidelijke Nederlanden (lees Spanje) en de Staten van Holland.