Stamtäöfelke aflevering 7: Zalig zeen zeuj, di-j…

Foto: Bruûdjes inne Sacramêntspresessie. Gemeentearchief Weert

Neet alle minse di-j aan oeës stamtaofel aanzitte zeen op ’t kleezje gewaesj, mer det wiltj neet zégke det ze neet verplichtj nao kêrk móste. Doeër de waek um half acht nao de wichtermés , woeë broeder Fabius en Virgilius (de Zjemnek) aan de joongeskânt de orde bewaakdje en aan de maegtjeskânt wore det mère Frikandella, of wi-j ze ouch hédje, en mère Silveria (Messeveria in de wichtermoond). Fabius verzameldje eins inne maondj alle jungskes vanne Broedersschoeël oppe spuuëlplaats en poompdje dan de Gregoriaanse mésgezânge in di-j köpkes.

Mer soondes mochdje mét de groeëte mej nao de hoeëmes. Aanne stamtaofel weurtj dao ‘t volgendje oeëver vertéldj: As de més 1 of 2 menute aannegang woor, kwoom d’r stieëvast ’n sjieke dame binnegeloupe di-j op eur hoeëghakke-hekskes trip-trap-trip-trap tot hieëlemaol aan de vuuërste bênk leep en dao op de doeër eur gepachdje plaats ging zitte. Det veel op! Mer det waas neet alles. As de gewieëze kräölkes roondkwome métte kollekteschaol, dan pakdje ze hieël demonstratief ’n pepeêre tientje oet eur buuërske en leet det, oonger ’t oug van ’t hieël kêrkvôlk, good zichtbaar in de schaol valle. Azzof ze woeëj zégke: “Minse, zeejae ouch waal waat ’n good mins ich bin!” Dao kân oeëze JJ (Jubel Jos) nog wat van lieëre want dae kân d’r ouch wat van!

Aevezieër wore di-j wichtermésse neet zoeë gek. Ge kosj d’r hejop mejzînge en det wêrkdje euforisch. Ouch ‘t gregoriaans és in ’t gehuuëge bliêve plekke wi-j sómmige evergreens en stiegtj nog oeëtti-jje op oet de vergaetelheid. Mer zînge inne kêrk és vör de mieëste stamgaste vergânge tiêd. Ze zînge sóms waal nog, mer det blieftj bepêrktj tot de kefee. Eîne vanne gaste zagt: ’t geluif és as ‘ne pepeêre buul. Ajje d’r tevöl indoetj, schuuërtje en luîptj d’r alles oet. En zoeë ésj gegânge. Van eur veerdje tot achtieëndje laevesjaor stóngdje oonger de gewiedje klöppel van men en vrawwe in lang zwerte habiête. En zoodje op ’n ânger schoeël, dan stóng vuuër de naam altiêd RK en woor de geistelikheid dik vertieëgewoeërdigdj int besteur um de kattelieke moraal mét hând en tând te handhave. Mer ’t waas neet ângers en ge wisj neet baeter. Later, oonger deensttiêd, kwoomdje d’r achter detter minse wore di-j d’r ângers oeëver dachte en det blieëk dan geîn verkieërdj vôlk te zeen. Mer as vae oppe schoeël mét ’n prottestânts jungske spuuëldje, woeërte ve d’r op aangekieëke.

Schoeën wore ouch de presessies. Inne stad en op alle dörpe trok roontelum Sakremêntsdaâg de groeëte presessie. Mét alle geledinge van de bevôlking in eur paosbéste pak of klédje. De fanfaar of hermeni-j, de vrawweboond, de wielerklub,  maegtjes as bruûdjes, ’t kêrkkoeër, ‘t knapekoeër, ’t maagdekoeër (!), de Vincentiusvereîniging, ’t Marialegioen, de schötters kómplieët mét kuuëning, vuuërbaejers en naobaejers, trokke doeër de straote di-j verseerdj wore mét bloomtapijte en inne duuëre vanne hoêzer stónge âltäörkes mét blome en kerse. Vuuëraafgegânge doeër flambouwdrieëgers volgdje oonger ’ne baldakein (d’n hieëmel !) ’t Allerheiligste en alle kiekers aanne kânt vele op eur kni-jje. Jaore later hieët oeëzen daeke van der Valk det nog ’s in ieëre wille herstélle. De stedelike hermeni-j Sint Antoeënius leep toen (al waasj noeëj) ouch mej. Vuuëraafgegânge doeër ’n ruiteri-j. Oongerwieëges lete di-j paerd mej-en-dan eur kuuëtele valle en de muzikânte, mét volle aandacht vör de meziek, trooje dao dan in. Ich leep d’r beej en heb nog noeëts in zoeë korte tiêd zoeëvöl scheetgebedjes de locht in huuëre gaon. Ze wore neet gecenzurieërdj, mer de naam God kwoom d’r dék in vuuër.

© Frits Weerts / Bullseye Publishing

Boek Stamtäöfelke kopen
’t Book es te koup beej de bookhândel (Bruna, Primera), de oetgaever Bullseye Publishing en beej Frits zelf (bestelle via e-mail) vör de priês van 24 eurokes.