“Gottegot, ich staon moôrzieëlig allein inne zaak, ich hoeëp neet detse binnekaome”, zagt Toosje wi-jtj achter de glaas van zien kefee stóng en de hieël bubs Schäöpkes in vôl ornaat en retteketèt huuërdje en zoog aankaome. Mer de Schäöpkes marsjieërde vörbeej recht-tow-recht-aan oppe stad obbaan. Mer toen groûweldje Toosje: “Det zuldje noow altiêd zeen, betaaldje ’n kwaart ieëw ederskieër eure stiepel en ze verrékke det ze e pîlske kaome drînke. ’t Es altiêd toetmem”. Zoeë waas Toosje, e good dînk, haard wêrke, toezjoer inne zaak, beej-ti-jje niês, en dan waasj ‘n snir. “Verstraeten” bestieët allang neet mieër en Toosje ouneet, mer de stamtaofel misj ‘m waal nog altiêd. En oeëtti-jje hejje ’t d’r dan weer ‘s oeëver. Nostalgie? Jéhzieëker! Tjuzzes, d’r zeen nog zoeëvöl minse oet oeëze wichtertiêd woeëje dék aan mótj dînke. Oeëver Hoempapa en Hummie gaon ve ’t aanne stamtaofel nog ’s hebbe as ve van di-j twieë alles op e rieke hebbe staon. Wis noow heb ich al veer achtername van Hoempa en hieëte op aevevöl plaatse gewoeëndj, tot in ’n koel beej de Achelse Kloes tow! Mer waat és noow zjuust? Minse di-j noow boeëve de 75 zeen, hebbe ze allebej nog gekindj, mer neme weît de zjuusten oetbîngel.
En wéjje nog wi-j de schieëresliêp langs kwoom? Vör os as wichter wore ’t rasechte zigeuners en mooder dieëj ‘t achterpörtje oppe knip as di-j inne naober wore. Mes of schieër kwome dék bótter trök as dejje ze aafgegaeve haatj. En ’t zoeëj bést kinne zeen det ein van eur per óngelök ’t kartelmes hieët oetgevoonge. Mer ge woortj waal ‘ne göldje kwiêt en det waas toendertiêd völ gêldj beej e traktemênt van nog gein twieëhóngerd göldjes inne maondj (1946). Mer as wécht stóngdje d’r beej te gape wi-j ze mét eîn beîn dae sliêpsteîn aant drejje brachte. Dao waas zelfs e lidje op: “Terlierelomterla van linksom rechtsom draait mijne steen, door ’t roeren van mijn been, ju, ju, ju, ju”. Det haaje ve oppe kopkiet of beej de broeders gelieërdj. En dan kwoom ins inne waek ounog de schélleboor langs. De vuuërluiper vanne gftbak. D’n aafvâl vanne greuntjes en aerpelschélle woeërte in ‘nen eîmer bewaardj en ins per waek aanne straot gezatte. Korste vanne mik en ejjerschale mochte d’r ouch tösse zitte. Ieërst kwome nog met ’n hóngskèr langs, mer al gaw haaje e paerd mét ’n ker op lochtbendj. Schiênbaar brachtj zat op. Mét daen aafvâl voordje ze thoês ’t paerd en de vêrke, want van kûnstvoor haaje ze indertiêd nog geîne wieët. Awiel ésj verboeëje um gft aanne bieëste te vore en hieët ouch neme mieër e kuuske achter inne schop ligke dae ’t kuuëke-aafvâl umzétj in spek en kermenaaj. Mer e jaor of tachetjig gelieëje kwoom det nog völ vuuër. Of ânger kleinvieë wi-j ’n geit of ’n zooj knien. Zieëker oppe boetenaaf. Zelfs de kloeësters haaje euren eige vêrkesstâl. En det koszje oeëtti-jje ouch roêke. Oet daen tiêd kinne ve nog mieër minse. Krake Frênske, Bertuske Luis, Merie van Pietje Kamp, de Gekke Nel, Doeërus Bâld, Monne Merteke, d’n Hejgeurt en zoeë kunne ve doeërgaon. Waat wieëte ve nog van di-j stads- en dörpsfigure di-j vreuger edereîn kindje? Meschiens kaome ve d’r nog ’s op trök ajjae mich laotj wieëte waaje d’r nog van wétj.
© Frits Weerts / Bullseye Publishing
Boek Stamtäöfelke kopen
’t Book es te koup beej de bookhândel (Bruna, Primera), de oetgaever Bullseye Publishing en beej Frits zelf (bestelle via e-mail) vör de priês van 24 eurokes.
